FYTOFTORA (phytophthora Infestans)
De presentatie wordt gegeven door Marcel Geersing van het familiebedrijf Geersing Potato Specialist (geersingpotatospecialist.com). Dit bedrijf is reeds sinds 2000 aan het veredelen, en sinds 2018 actief bezig met het ontwikkelen van resistente aardappelrassen.
De aardappel is onderdeel van de familie van de Nachtschade, waartoe ook de tomaat, de aubergine, de paprika en de peper behoort. Al deze planten kunnen dus ook slachtoffer worden van een bepaald soort fytoftora, maar niet persé Phytophthora infestans. De tomaat is zelfs veel gevoeliger voor deze schimmel.
De aardappel komt uit Zuid-Amerika en werd in 1565 naar Europa geïmporteerd. Daarna kwam de fytoftora, waardoor onder meer in 1843 de complete oogst in Ierland mislukte, hongersnood uitbrak en een kwart van de Ieren overleed, terwijl eveneens een kwart van de bevolking emigreerde naar Amerika.
Het ontwikkelen van een resistent ras duurt tientallen jaren. Er wordt gebruik gemaakt van het gen van de wilde planten, die in hun natuurlijke habitat resistent zijn. Er zitten dan op het gen “slotjes” om de fytoftora tegen te houden. De fytoftora op zijn beurt zoekt wegen om het slotje te openen. Er zijn meerdere types fytoftora, en ook die kunnen zich veredelen, soms zelfs binnen een jaar. Als een fytoftorasoort kans ziet door het gen (het slotje) heen te breken, houdt de resistentie op. Dan kan het werk van tientallen jaren in één klap teniet gedaan worden.
Geen enkel ras is 100% resistent. Rassen met een resistentie-gen zijn wel veel sterker tegen phytophthora dan een ras zonder gen.
Maar we kunnen er wel veel tegen besmetting doen, zoals de voorzorgsmaatregelen:
– dek afvalhopen op de tuin goed af
– verwijder aardappelopslag van voorgaand jaar zo snel en compleet mogelijk
Ten aanzien van het poten:
– neem een resistent ras
– neem een vroeg ras
– kiem goed voor
– poot vroeg
– zet de rijen ver uit elkaar
– rijpe planten en oud blad lopen het meeste risico
– spuit regelmatig (er wordt gewerkt aan een biologisch gewasbeschermingsmiddel, dat binnenkort ook voor de particuliere markt beschikbaar is).
En als de fytoftora in het gewas komt:
– zo snel mogelijk het loof dood maken (branden) of bij de grond afsnijden en van de tuin verwijderen
– de knol mag in de grond blijven zitten. Aangetaste knollen zullen vanzelf wegrotten.
Hoe herken je fytoftora:
– wit/grijs pluis aan de onderkant van het blad
– soms zwarte vlekken aan de bovenkant van het blad.
– de schimmel begint meestal aan de onderkant van de plant
Samengevat: er is veel aan te doen, maar fytoftora is niet altijd te voorkomen. Snel en accuraat handelen is dan vereist om doorbraak van het gen te voorkomen, zodat het ras volgend jaar het ras weer gebruikt kan worden.
Er wordt gewerkt aan een biologisch gewasbeschermingsmiddel, dat ook voor de particuliere markt beschikbaar is.
Geersing Potato Specialist verhandelt meerdere rassen, elk met een eigen specialiteit, met verschillende eigenschappen en verschillende smaken. De beste rassen zijn Cammeo (ligt ook bij Jumbo in de schappen) en Peter Pan, die bij een uitgebreide test met meerdere rassen in Wageningen het beste uit de bus kwam. En als rode aardappel hebben zij Chloe, erg sterk tegen fytoftora en een goede vervanger voor Alouette.
De vereniging zal volgend jaar enkelen van deze rassen aan de leden aanbieden.
De volledige presentatie: